بررسی ویژگیهای هنری و ارزشهای زیبایی شناختی تذهیب نیمه دوم دوره قاجاریه(1324- 1264 ه.ق)

چکیده این مطالعه در پی شناخت ویژگی های تذهیب در دوره قاجاریه به ویژه نیمه دوم از تاریخ 1264 تا 1324 ه.ق بوده است. در این رابطه، ابتدا به مراکز مهمی از جمله کتابخانه و موزه ملی ملک، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کاخ گلستان، موزه رضا عباسی و... مراجعه و کتاب های خطی مذهب موجود و مربوط به نیمه دوم انتخاب و تا حدامکان، تصاویر آنها تهیه گردید. سپس از میان آثار فوق تعدادی کتاب انتخاب و به شرح ذیل طبقه بندی گردیدند: کتاب های دینی، ادبی، علمی و فرهنگی و هر گروه از این کتاب ها، از نظر نقوش، ترکیب بندی، تزیینات متون، حواشی و سرلوح در صفحات آغازین، میانی و پایانی بررسی و در انتها ویژگی های کلی سبک تذهیب کتب در نیمه دوم قاجاریه از دیدگاه زیبایی شناسی سبک، یعنی فرم و محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. رشد سواد و افزایش آگاهی در میان طبقات مختلف جامعه، حمایت و سفارش نسخه-های بسیاری از سوی آنان را در پی داشته است. همچنین کتاب های دینی به دلیل تقدس و تعدادی از کتب ادبی، همیشه و در همه دوران ها، مورد توجه خاص و سفارش بسیاری از افراد بوده است، که اکثراً دارای تذهیب و ارزشهای زیبایی شناسی قابل توجه و بررسی هستند. واژگان کلیدی: هنر ایران، کتاب آرایی، تذهیب، زیبایی شناسی، دوره قاجاریه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه